Książka Historyczna Roku

„Józef Rokicki. Blaski i cienie bohaterskiego pięciolecia”, wstęp i opracowanie Krzysztof Kosiński

„Józef Rokicki. Blaski i cienie bohaterskiego pięciolecia”
wstęp i opracowanie Krzysztof Kosiński
Neriton, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego J. Paderewskiego

Pułkownik Józef Rokicki (1894–1976) był komendantem głównym Narodowej Organizacji Wojskowej, a w czasie Powstania Warszawskiego dowódcą sił Armii Krajowej na Mokotowie. To właśnie walkom powstańczym poświęcona jest największa część wydanej książki. Uwagę zwracają znakomite literacko opisy przemarszów kanałami w powstańczej Warszawie czy zapis wędrówki z Mokotowa do Lasów Chojnowskich. Publikację wzbogaca obszerny wstęp dr. hab. Krzysztofa Kosińskiego, prof. IH PAN, ilustracje oraz liczne apendyksy.

„«Blaski i cienie bohaterskiego pięciolecia» to książka-legenda. Cytowana wprawdzie przez niektórych historyków, począwszy od Adama Borkiewicza w 1957 roku, przeważnie zresztą dzięki samemu «Michałowi», który przywiózł trochę egzemplarzy z emigracji, z pominięciem jednakże faktów czy opinii podlegających zapisom cenzury PRL, niedostępna w bibliotekach, chyba że w dziale prohibitów, przekazywana z ręki do ręki, czasem w formie wypisów, przez nielicznych znana w całości. Rok 1989 dla Komendanta Głównego NOW i Dowódcy Mokotowa nie okazał się cezurą. Pośród setek publikacji, w tym reedycji czy wznowień, akurat jego książka nie zaistniała w obiegu czytelniczym. […] Książce Rokickiego nadal nie sprzyjał klimat, bo pamięć o konspiracji narodowej, będącej fundamentem Polskiego Państwa Podziemnego, została wyparta bądź zbyta frazesem «nacjonalizmu», a heroiczny, lecz krytyczny opis Powstania Warszawskiego nie pasował do żadnej z dominujących narracji. […] Książka pozostanie jednym z najważniejszych świadectw o czasie wojny, okupacji i powstania”.

dr hab. Krzysztof Kosiński, prof. IH PAN