Książka jest antologią tekstów autobiograficznych i dokumentów ze zbiorów Muzeum Literatury. Znajdujemy tu nazwiska pisarek i pisarzy uczestniczących w zmaganiach o niepodległość. Jedni walczyli na froncie jako żołnierze Legionów Piłsudskiego (jak Broniewski, Grzędziński czy Żuławski), inni organizowali pomoc dla ludności cywilnej (Paderewski, Sienkiewicz, Rodziewiczówna), jeszcze inni, jak Maria Dąbrowska i Andrzej Strug, prowadzili działalność oświatową czy propagandową.  Książka ukazuje różne oblicza wojny, od zmagań frontowych po gehennę ludności cywilnej. Akcentuje wytrwałość środowisk aktywistycznych w dążeniu do niepodległości, a jednocześnie ich troskę o poszkodowanych przez wojnę (ludność cywilną i jeńców).