Książka Historyczna Roku

„Rozpracowanie organów kierowniczych NSZZ „Solidarność” przez Służbę Bezpieczeństwa 1980-1982”, Grzegorz Majchrzak

„Rozpracowanie organów kierowniczych NSZZ „Solidarność” przez Służbę Bezpieczeństwa 1980-1982”
Grzegorz Majchrzak
Instytut Pamięci Narodowej

Tematem publikacji są działania Służby Bezpieczeństwa wobec kierowniczych organów NSZZ „Solidarność” prowadzone w latach 1980–1982. Obejmowały one infiltrację władz związku, jego agencji i organów prasowych oraz I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”, a także przygotowania do „odbudowy” związku po jego uprzednim rozbiciu. 


Latem 1980 r. władze komunistyczne były zmuszone pójść na ustępstwa wobec strajkujących robotników i podpisać z nimi porozumienia, dzięki czemu kilka tygodni później powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Było to jednak tylko krótkotrwałe ustępstwo taktyczne. Nic zatem dziwnego, że Służba Bezpieczeństwa podjęła działania wymierzone przeciw nowo utworzonemu związkowi. Funkcjonariusze SB stanęli jednak przed trudnym zadaniem, ich przeciwnikiem – tak bowiem traktowali „Solidarność” – była kilkumilionowa organizacja. Esbecy inwigilowali osoby będące w składzie kierowniczych ogniw związku (m.in. Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a później Komisji Krajowej) i jego władz regionalnych oraz członków redakcji i współpracowników organów prasowych (z „Tygodnikiem Solidarność” na czele), a także najważniejsze gremia związku (największą operacją SB była niewątpliwie „operacyjna ochrona” I Krajowego Zjazdu Delegatów w 1981 r.), a nawet poszczególne komisje zakładowe. Swoiste ukoronowanie tych działań stanowiły przygotowania do „odbudowy” związku po wprowadzeniu stanu wojennego. W książce zostały opisane działania SB wobec najważniejszych struktur NSZZ „Solidarność”. Publikację uzupełnia aneks, w którym przedstawiono informacje na temat członków Krajowej Komisji Porozumiewawczej/Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zarejestrowanych jako współpracownicy SB w latach 1980–1982.